Wanneer je de veertig passeert, wordt je pensioen opeens een heel stuk concreter. Misschien heb je al eens ingelogd op MijnPensioenoverzicht.nl en schrok je van het bedrag dat je straks per maand krijgt. Of je vraagt je af of je AOW en werkgeverspensioen wel genoeg zijn om de levensstijl te behouden waar je aan gewend bent. De realiteit is: voor veel mensen is het antwoord ‘nee’. Daarom kiezen steeds meer veertigers en vijftigers ervoor om een aanvullend pensioen op te bouwen. In dit artikel ontdek je welke opties er zijn, hoe je slim kunt sparen en welke keuzes nu het verschil maken voor je financiële vrijheid later.
Waarom je AOW en werkgeverspensioen vaak niet genoeg zijn
De pensioensystemen in Nederland zijn aan het veranderen. Waar eerdere generaties konden rekenen op een ruim pensioen, ligt dat voor de huidige midlifegeneneratie anders. De AOW-leeftijd schuift steeds verder op, de opbouw van werkgeverspensioen is minder gunstig geworden en de koopkracht van je pensioen daalt door inflatie.
Volgens het Nibud heb je zo’n 70-80% van je laatste bruto salaris nodig om je huidige levensstandaard na pensionering vast te houden. Maar veel mensen komen daar niet aan. Zeker als je:
- Periodes zelfstandig ondernemer bent geweest zonder pensioenopbouw
- Deeltijd hebt gewerkt of carrièreonderbrekingen hebt gehad
- Meerdere keren van baan bent gewisseld
- Gescheiden bent en je pensioen hebt moeten delen
Voor deze groep en eigenlijk voor iedereen die financiële zekerheid wil, is eigen pensioen opbouwen dus handig naast wat je werkgever regelt.
Wat is een aanvullend pensioen precies?
Een aanvullend pensioen is alle pensioenopbouw die je zelf regelt, bovenop je verplichte werkgeverspensioen en de AOW. Het gaat om extra financiële reserves die je bewust opzij zet voor je oude dag. Dit kun je op verschillende manieren doen: via een lijfrente, banksparen, beleggen of vastgoed.
Het belangrijkste verschil met je werkgeverspensioen? Je hebt zelf de regie. Jij bepaalt hoeveel je inlegt, hoe je het belegt en wanneer je ermee stopt. Dat geeft meer flexibiliteit, maar vraagt ook meer kennis en discipline.
Het verschil tussen pensioen opbouwen en gewoon sparen
Pensioen opbouwen verschilt van regulier sparen door de fiscale behandeling. Bij erkende pensioenproducten krijg je vaak belastingvoordeel: je premiestorting is aftrekbaar van je inkomen. Het nadeel: je kunt er pas aan vanaf je pensioenleeftijd en je betaalt later belasting over de uitkering.
Gewoon sparen geeft je meer vrijheid, je kunt het geld altijd opnemen, maar je betaalt wel vermogensrendementsheffing in box 3 en krijgt geen aftrek.
Vijf manieren om zelf extra pensioen op te bouwen
1. Lijfrente: belastingvriendelijk pensioen sparen
Een lijfrente is een spaar- of beleggingsproduct dat specifiek bedoeld is voor pensioenopbouw. Je stort jaarlijks een bedrag in en ontvangt daarvoor belastingaftrek. Later, als je met pensioen gaat, krijg je dit kapitaal uitgekeerd als maandelijks inkomen en betaal je er belasting over.
Voordelen:
- Direct belastingvoordeel: tot 13% van je jaarinkomen (met een maximum van €8.800 in 2025)
- Gedwongen sparen: je kunt het geld niet tussentijds opnemen
- Geschikt voor zzp’ers en werknemers met pensioentekorten
Nadelen:
- Weinig flexibiliteit: geld zit vast tot je 65ste of later
- Uitkering wordt belast als inkomen
- Administratieve verplichtingen
2. Pensioenspaarrekening of beleggingsrekening
Als je geen belastingaftrek nodig hebt of meer vrijheid wilt, kun je ook gewoon maandelijks een vast bedrag overmaken naar een aparte spaarrekening of beleggingsportefeuille. Veel banken bieden speciale pensioenspaarproducten aan waarbij je automatisch een bedrag laat afschrijven.
Voordelen:
- Volledige vrijheid: je bepaalt zelf wanneer je eruit stapt
- Geschikt voor wie geen aftrek meer heeft of wil
- Eenvoudig op te zetten
Nadelen:
- Geen fiscaal voordeel
- Valt in box 3, dus vermogensrendementsheffing
- Vraagt zelfdiscipline om het niet op te nemen
3. Beleggen voor je pensioen
Beleggen in aandelen, obligaties of ETF’s kan op lange termijn een hoger rendement opleveren dan sparen. Uit onderzoek blijkt dat een gespreide beleggingsportefeuille over 20-30 jaar gemiddeld 5-7% rendement per jaar oplevert, veel meer dan de huidige spaarrente.
Veel platforms zoals Brand New Day, BND en ACTIAM bieden pensioenproducten aan waarbij je fiscaalvriendelijk belegt in beleggingsfondsen.
Voordelen:
- Hoger rendementspotentieel dan sparen
- Geschikt voor langetermijnopbouw (10+ jaar)
- Keuze uit defensieve of offensieve strategieën
Nadelen:
- Risico op waardedaling, vooral bij korte beleggingshorizon
- Vraagt basiskennis van beleggen
- Transactiekosten en beheerkosten
4. Een eigen woning als pensioenbuffer
Voor veel Nederlanders is de eigen woning de grootste vermogenspost. Als je hypotheek straks is afgelost, bespaar je honderden euro’s per maand aan woonlasten. Sommige mensen kiezen er bewust voor om hun hypotheek versneld af te lossen, zodat ze met pensioen geen woonlasten meer hebben.
Je kunt ook overwegen om na je pensioen te verhuizen naar een kleinere of goedkopere woning, waardoor je overwaarde vrijspeelt voor extra inkomen.
Voordelen:
- Lagere woonlasten na aflossing hypotheek
- Overwaarde kan vrijgespeeld worden
- Fiscaal voordelig: eigen woning valt in box 1
Nadelen:
- Weinig liquiditeit: geld zit vast in stenen
- Afhankelijk van woningmarkt
- Niet iedereen wil verkleinen
5. Inkomen uit een nevenactiviteit of verhuur
Steeds meer vijftigers starten een kleine nevenactiviteit, niet alleen voor extra inkomen nu, maar ook als pensioenvoorziening. Denk aan consultancy, coaching, Airbnb-verhuur of een online onderneming. Zo’n inkomstenbron kun je flexibel doorzetten na je pensionering.
Ook een vakantiewoning verhuren of een deel van je eigen woning kan structureel bijdragen aan je inkomen.
Hoeveel moet je per maand opzij zetten?
Dat hangt natuurlijk af van je huidige situatie en gewenste levensstijl na pensionering. Maar een vuistregel: als je nu 45 bent en met 67 met pensioen wilt, moet je zo’n 22 jaar lang elke maand sparen of beleggen.
Stel, je wilt €500 per maand extra pensioeninkomen vanaf je 67ste, en je gaat 20 jaar lang inkomen trekken. Dan heb je bij pensionering zo’n €120.000 nodig (€500 × 12 maanden × 20 jaar). Met een gemiddeld rendement van 5% per jaar moet je nu ongeveer €325 per maand inleggen.
| Gewenst extra pensioen per maand | Benodigde spaarperiode | Indicatieve maandelijkse inleg (bij 5% rendement) |
|---|---|---|
| €300 | 20 jaar | €195 |
| €500 | 20 jaar | €325 |
| €750 | 20 jaar | €490 |
| €300 | 15 jaar | €280 |
Wil je precies weten hoeveel pensioen je gaat krijgen? Log dan in op MijnPensioenoverzicht.nl voor een helder totaaloverzicht van al je pensioenregelingen.
Praktische tips voor wie nu wil beginnen
Begin vandaag, niet morgen
Het krachtigste wapen bij pensioenopbouw is tijd. Dankzij het rente-op-rente-effect groeit je vermogen exponentieel. Begin je op je 45ste met maandelijks €200 inleggen, dan heb je bij pensionering (67) met 5% rendement ruim €90.000. Wacht je tot je 55ste, dan kom je bij dezelfde inleg uit op €42.000. Dat scheelt bijna de helft.
Maak het automatisch
Regel een automatische overschrijving direct na je salarisbetaling. Zo voorkom je dat je het geld al uitgeeft en bouw je zonder nadenken reserves op. Het spreekwoord ‘eerst jezelf betalen’ werkt echt.
Vergelijk je opties jaarlijks
Pensioenproducten verschillen enorm in kosten, rendement en voorwaarden. Neem elk jaar even de tijd om te vergelijken of je huidige strategie nog past. Check ook je lijfrenteopgaves, beleggingsrendementen en eventuele nieuwe fiscale voordelen.
Combineer meerdere strategieën
Je hoeft niet te kiezen tussen een lijfrente, beleggen of aflossen. Veel mensen kiezen een mix: bijvoorbeeld een deel in een fiscaalvriendelijke lijfrente voor belastingvoordeel, een deel vrij beleggen voor flexibiliteit, en daarnaast extra aflossen op de hypotheek.
Zoek deskundig advies
Als je twijfelt over de beste strategie, schakel dan een onafhankelijk financieel adviseur in. Zeker als je zelfstandig ondernemer bent, meerdere inkomstenbronnen hebt of een echtscheiding achter de rug hebt, kan professioneel advies je duizenden euro’s opleveren.
Meer informatie over pensioen sparen, vind je ook via gespecialiseerde pensioenaanbieders en verzekeraars.
Wat als je zelfstandig ondernemer bent?
Zzp’ers en ondernemers hebben geen verplichte werkgeverspensioenregeling. Dat betekent meer vrijheid, maar ook meer eigen verantwoordelijkheid. Gelukkig zijn er specifieke producten ontwikkeld voor zelfstandigen, zoals de fiscale oudedagsreserve (FOR) of lijfrentepolissen voor ondernemers.
Je kunt jaarlijks een deel van je winst reserveren voor pensioen en dat aftrekken van je belastbaar inkomen. Deze oudedagsreserve moet je uiterlijk bij pensionering omzetten in een lijfrente, maar daarvoor heb je decennia de tijd.
Belangrijk: Hou rekening met je AOW-opbouw. Als je jarenlang niet in loondienst hebt gewerkt, mis je mogelijk jaren AOW-opbouw. Ga na of je vrijwillig kunt bijsparen via de SVB.
De rol van je partner en nalatenschap
Denk ook na over wat er gebeurt met je aanvullende pensioen als jij of je partner overlijdt. Sommige pensioenproducten keren uit aan nabestaanden, andere niet. Als je getrouwd bent of een samenlevingscontract hebt, bespreek dan samen jullie pensioenstrategie.
Verrassing ideeën rondom pensioen kunnen je ook inspireren om de overgang naar je pensioen positiever te benaderen.
Je financiële vrijheid begint vandaag
Pensioen voelt misschien nog ver weg, maar de beslissingen die je nu neemt bepalen hoe jij over tien, vijftien of twintig jaar leeft. Een aanvullend pensioen opbouwen hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het vraagt alleen een bewuste keuze, wat discipline en het doorzettingsvermogen om er elk jaar mee door te gaan.
De veertig-tot-zestigjarige fase is bij uitstek geschikt om hier serieus werk van te maken. Je kinderen zijn vaak (bijna) het huis uit, je hypotheek loopt af en je verdient waarschijnlijk meer dan tien jaar geleden. Gebruik deze financiële ruimte om jezelf een zorgeloze toekomst te geven.
Want laten we eerlijk zijn: niemand wil na een leven lang werken ineens financieel krap zitten. Dus begin vandaag. Maak een plan. Zet het in gang. En geniet later van de vrijheid die je jezelf nu geeft.
Veelgestelde vragen over aanvullend pensioen
Hoeveel mag ik per jaar inleggen voor een lijfrente?
Je mag maximaal 13% van je jaarinkomen (met een plafond van €8.800 in 2025) fiscaal aftrekbaar inleggen in een lijfrente. Voor zzp’ers gelden andere regels via de fiscale oudedagsreserve.
Kan ik mijn aanvullende pensioen tussentijds opnemen?
Bij een lijfrente niet, dat geld zit vast tot je pensioenleeftijd. Bij vrij sparen of beleggen op een gewone rekening heb je wel toegang tot je geld, maar dan krijg je geen belastingvoordeel.
Wat is beter: aflossen op je hypotheek of pensioen opbouwen?
Dat hangt af van je hypotheekrente, je risicoprofiel en je fiscale situatie. Bij een lage rente is beleggen voor pensioen vaak aantrekkelijker. Bij hoge rentes of als je risico wilt vermijden, kan aflossen verstandiger zijn. Een mix van beide is ook een optie.
Is beleggen voor pensioen riskant?
Op korte termijn wel, op lange termijn (15+ jaar) historisch gezien nauwelijks. Door breed te spreiden en voor een langetermijnstrategie te kiezen, demp je koersschommelingen. Kies een beleggingsprofiel dat past bij je leeftijd en risicobereidheid.
Moet ik als zzp’er verplicht pensioen opbouwen?
Nee, als zelfstandige ben je niet verplicht om pensioen op te bouwen. Je krijgt wel AOW, maar verdere pensioenopbouw regel je zelf. Wel kun je gebruikmaken van fiscale regelingen zoals de FOR of een lijfrente om belastingvoordeel te krijgen.
Geef een reactie